भैरहवा । भैरहवामा एउटा मात्र क्यासिनो सन्चालन गर्नेगरी अनुमति पत्र (लाइसेन्स) लिएको हयाप्पी आवर प्रा.लिले २ वटा सन्चालन गरिरहेको छ । हयाप्पी आवरले आफै होटल लाकौंल र होटल नान्समा रुपा इन्टरनेशनल मार्फत क्यासिनो सन्चालनमा छन् । जबकी हयाप्पी आवरले नेपालमा जम्मा जम्मी ४ ठाउमा क्यासिनो सन्चालन गर्ने अनुमति प्राप्त गरेको छ । जसमध्ये झापा, नेपालगन्ज र महेन्द्रनगरमा पहिलेदेखी सन्चालनमा छन् भने भैरहवामा कानुनसंगत एक ठाउमा मात्रै सन्चालन हुनुपर्ने हो । एउटा लाइसेन्समा २ ठाउमा सन्चालनमा आएपछि क्यासिनो सन्चालकहरुबीच विवाद चुलियो । उनीहरुको विवादलाई सर्वोच्च अदालतले तत्कालकोलागी टुंगाउदै होटल लाकौंलमा हयाप्पी आवर गेमिंग क्लब मार्फत सन्चालन भइरहेको क्यासीनो गैरकानुनी भएकोले बन्द गर्न निर्देशन समेत दियो ।
उक्त होटलमा सन्चालित क्यासीनो तत्काल बन्द गर्न सर्वोच्च अदालतले २०७४ बैशाख २४ गते उत्प्रेषण परमादेश जारी गरेको हो । रिट ८, ०७३ डब्लु ओ ११७३ मार्फत न्यायाधिस चोलेन्द्र शम्शेर जबराको एकल इजलासले जिल्ला प्रशासन कार्यालय र जिल्ला प्रहरी कार्यालय रुपन्देहीको नाममा अलग अलग आदेशको प्रतिलिपि सहित सूचना म्याद समेत पठाई लाकौलमा सन्चालित क्यासीनो तत्काल बन्द गर्न समेत भनिएको छ ।
कानुन कार्यान्वयन गराउने निकाय जिल्ला प्रशासन कार्यालय रुपन्देहीले बैशाख २५ गते नै सर्वोच्च अदालतको पत्र बुझेको छ । सो कार्यालयका नासु माधब प्रसाद घिमिरेले पत्र बुझेको हुन् । यसैगरी जिल्ला प्रहरी कार्यलयका प्रहरी नायब निरिक्षक भवानी प्रसाद धमलाले पत्र बुझेका छन् । पत्र बुझेको २० दिन बितीसक्दा पनि प्रहरी र प्रशासनले केही कारबाहि गरेका छैन । सो सम्बन्धमा यो सम्बाददाताले प्रमुख जिल्ला अधिकारी विनोद प्रकाश सिंहलाई बुझ्दा, सो सम्बन्धमा पर्यटन मन्त्रालय र विभागका डिजीलाई जानकारी गराईसकेको बताए । उनले भने ‘क्यासिनोमा नेपालीहरुको प्रवेश रोक्नु स्थानिय प्रशासनको काम हो । अन्य काम पर्यटन विभागले गर्दछ । यद्यपी अदालतको पत्र आएपछि हामीले सो सम्बन्धमा सचिव र डिजीलाई भनिसकेका छौं ।‘
प्रजिअ अधिकारीले हयाप्पी आवरले भैरहवामा एक ठाउमा मात्रै क्यासिनो सन्चालन अनुमति लिएर दुई ठाउमा सन्चालन गर्नु गैर कानुनी भएको बताए ।
न्यायाधिश जबराको इजलासले रुपा इन्टरनेशनल प्रा.लि र हयाप्पी आवर प्रा.लिबीच २०६८ बैशाख १६ गते १० वर्षको करार अवधी राखी क्यासीनो सन्चालन गर्ने गरी गरेको सम्झौता बदर नभई कायम भएको पनि बताएको छ । सो सम्झौता अनुसार रुपा इन्टरनेशनल प्रा.लिले होटल नान्स प्रा.लि भैरहवासंग मिति २०६८ बैशाख २० गते सम्झौता गरी क्यासीनो सन्चालन गरेको थियो ।
नेपालभरीमा हयाप्पी आवरले ४ वटा क्यासीनो मात्रै सन्चालन गर्नपाउने अनुमति लिएको छ । चार ठाउ मध्ये झापा, नेपालगन्ज र महेन्द्रनगरमा एक एक ठाउमागरी ३ वटा क्यासीनो सन्चालन भइरहेका छन् । अर्को ठाउमा रुपा इन्टरनेशनल मार्फत भैरहवामा एक ठाउमा मात्रै हुनुपर्नेमा २ ठाउमा सन्चालन भइरहेको छ । होटल नान्समा रुपाले सन्चालन गरेको छ भने लाकौंलमा हयाप्पी आवरले नै सन्चालन गरेको छ । एक ठाउमा अनुमति लिएर २ ठाउमा सन्चालन भइरहेको छ । मिनी क्यासीनो सन्चालकले एक ठाउमा क्यासीनो सन्चालन गरेबापत नेपाल सरकारलाई वार्षिक ५० लाख कर (रोयल्टी) तिर्ने गर्दछ । भैरहवामा एक ठाउमा सन्चालन भएको कानुनमा देखिएको भएतापनि व्यवहारमा २ ठाउमा सन्चालन हुदां वर्षेनी ५० लाख प्रत्यक्ष कर संकलन नोक्सानी हुने भएको छ ।
गैर कानुनी हो भनेर जान्दा जान्दै पनि नियमक निकाय मौन बस्नुमा कतै गैर कानुनी कारोबार गर्नेहरुले नियमक निकायकालाई प्रभाव र दबाबमा पारेका त छैनन भनी शंका उब्जाएकोछ । चेंकजांजको नाममा क्यासीनोमा बारम्बार छापा हान्ने प्रहरी प्रशासन अदालतको लिखित पत्रले गैरकानुनी क्यासीनो बन्द गर्न दिएको निर्देशन अझै कार्यन्वयन गराउन सकेको छैन । कानुनसंगत दृष्टिले कुनै एक ठाउमा मात्रै क्यासीनो सन्चालन हुनुपर्दछ ।
हयाप्पी आवर क्यासीनो केही महिना अगाडी सन्चालकबीचको विवादको कारण नान्समा बन्द भई होटल लाकौलमा गयो । तत्पश्चात रुपा इन्टरनेशनलका मनोज सुवेदी र हयाप्पी आवरका सुरेन्द्र सिंह बीच भएको विवादमा सर्वोच्च अदालतले २०७४ बैशाख २४ गते रुपा इन्टरनेशनलकै पक्षमा अन्तरीम आदेश दियो । त्यसपछि रुपाले पुनः क्यासीनो नान्समा सन्चालन गरयो । यसरी हाल भैरहवामा हयाप्पी आवरका २ वटा क्यासीनो सन्चालनमा छन् । तर कर तिर्ने बेला एकवटा मात्रै तिरीएको छ । सन्चालकको जुंगाको लडाईको मारमा एकातिर होटल व्यवसायी परेका छन् भने अर्कोतिर राज्यलाई मासिक लाखौं नोक्सानी भइरहेको छ । प्रहरी प्रशासन रमिते बनेको छ ।
सीमावर्ति क्षेत्रमा भैरहवा क्यासिनो सन्चालनकोलागी सबैभन्दा उपयुक्त ठाउ हो । क्यासिनो सन्चालन गरिनुपर्दछ । किनकी यहि खेलको माध्ययबाट सरकारलाई वर्षेनी करडौं राजस्व आम्दानी हुन्छ । तर गैर कानुनी कारोबार भने रोकिनु पर्दछ ।
क्यासीनो यसलाई नेपालको विद्यमान कानुनले मनोरन्जनात्मक विद्युतिय खेल भनेरि परिभाषीत गरेको छ । नेपालको यो खेलको इतिहांस धेरै लामो छैन । यो खेलका खेलाडी नेपालको प्रचलित कानुनले विदेशी नागरिक भनेर स्पष्ट पहिचान गरेको छ । यद्यपी लुकीछिपी नेपाली नागरिकहरु पनि यो खेलमा सहभागी हुनेहुदां घरबास नै उठ्ने गरेको जसको कारण विभिन्न अपराध बढ्ने गरेको तथ्यांक हाम्रो सामु छ ।
नेपालका मुख्य शहरहरुका स्तरीय होटलमा विदेशी नागरिकलाई लक्षित गरी क्यासीनो (जुवाघर) सन्चालनमा आएको देखिन्छ । राज्यले खेल मार्फत विदेशी मुद्रा आर्जन गर्ने महत्वपर्ण स्रोत बनाएको भएता पनि यो खेलमा पनि विभिन्न कमीकमजारी देखिएका छन् । जसले राज्यले कमाउने भन्दा पनि गुमाउन बाध्य भएको छ । जसको जवल्त उदाहरण भैरहवामा सन्चालित क्यासीनोलाई लिन सकिन्छ ।
हाल भैरहवामा तीनवटा होटलमा क्यासीनो सन्चालनमा छन् । होटल नान्स र होटल लाकौंलमा हयाप्पी हावरको क्यासीनो सन्चालनमा छ भने होटल रेडसनमा रक इन्टरनेशनलद्वारा सन्चालीत छ ।
यी क्यासीनोका मुख्य ग्राहक भारतीय नागरिक नै हुन् । क्यासीनोको तथ्यांकलाई विश्लेषण गर्दा पनि विदेशी नागरीक अपबादको रुपमा मात्रै खेल खेल्न आउने गरेका छन् । नेपालमा सन्चालित यी क्यासीनोहरुमा मुख्यतया ३ किसीमका समस्या देखिएको छन् । पहिलो क्यासीनोहरुको व्यवस्थापन एकाधमा बाहेक अन्तराष्ट्रिय मापदण्ड अन्र्तगत छैन । दोस्रोः क्यासीनो खेलका सहयोगीहरु अधिकांश अर्धदक्ष महिला कर्मचारी छन् । उनीहरुको प्रायाप्त सुरक्षा छैन । रक्सी खाएर झोलील्दै क्यासीनो खेल्नेहरुले ती महिला कर्मचारीसंग गर्ने अभद्र र तुच्छ व्यवहारले उनीहरु प्रताडीत भएता पनि रोजगारीको अर्को विकल्प नहुदां काम गर्न बाध्य छन् । तेस्रोः क्यासीनोमा कति कारोबार हुन्छ जसको हुबहू तथ्यांक राखिदैनं । भैरहवामा सामन्य अवस्थामा एउटा क्यासीनो सन्चालकले मासिक १ करोड कुल आम्दानी गर्ने विशेष स्रोतको दाबी छ । तर व्यवसायीको आम्दानी तथ्यांक हेर्दा त्यस्तो देखिदैंन । उनीहरुले सरकारलाई बुझाउनुपर्ने रोयल्टी समेत बुझाउदैनन् ।
१४ जेठ २०७४
वि.सं.२०७४ जेठ १४ आइतवार १८:११ मा प्रकाशित
