काठमाडौं । सञ्चालनमा रहेका जीवन बीमा कम्पनीहरुले बीमितलाई दिनु पर्ने दाबी भुक्तानी सुस्त हुन थालेको छ । कुनै पनि बिमितले बीमा बापतको दाबी भुक्तानी समयमा नै पाउनु उसको नैसर्गिक अधिकार हो । तर अहिले कम्पनीहरुले विभिन्न बाहनामा दाबी भुक्तानी प्रकृयालाई बिलम्ब गर्न थालेका छन् । सञ्चलनमा रहेका बीमा कम्पनीमध्ये १३ वटा कम्पनीको दाबी भुक्तानी हुन बाँकी रहेको रकम १९.४३ प्रतिशतले बढेको छ ।
गत आर्थिक वर्षको दोस्रो त्रैमासमा २ अर्ब ४६ करोड ६७ लाख ९५ हजार रुपैयाँ दाबी भुक्तानी हुन बाँकी रकम रहेपनि चालु आवको सोही अवधिमा आईपुग्दा यो रकम बढेर २ अर्ब ९४ करोड ६१ लाख १६ हजार रुपैयाँ पुगेको छ । यद्यपी गत आवको दोस्रो त्रैमाससम्म दाबी भुक्तानी गर्न बाँकी कम्पनी ११ वटा मात्रै रहेपनि अलिहे प्रभु लाइफ र यूनियन लाइफ इन्स्योरेन्स थपिएका छन् ।
कम्पनीद्वारा प्रकाशित चालु आवको दोस्रो त्रैमासको वित्तीय अवस्था अनुसार ६ वटा कम्पनीको दाबी भुक्तानी हुन बाँकी रकम छैन भने अन्य कम्पनीको करोडौ रुपैयाँ दाबी भुक्तानीको लगि बाँकी रहेको छ । दाबी भुक्तानी गरिसकेका जीवन बीमा कम्पनीमा सानिमा, सन नेपाल, महालक्ष्मी, रिलायबल, आईएमई र ज्योती लाइफ इन्स्योरेन्स रहेका छन् । बाँकी कम्पनीका दाबी भुक्तानी रकम बढ्दै गएको छ । कम्पनीले दाबी भुक्तानीलाई चुस्त दुरुस्त बनाउन नसकेको कम्पनीकै रिपोर्टले देखाएको छ ।
यो अवधिमा प्रतिशतको आधारमा हेर्दा सबैभन्दा बढी सिटिजन लाइफ इन्स्योरेन्सको १४८९.५७ प्रतिशत रहेको छ । कम्पनीको दाबी भुक्तानी हुन बाँकी रकम गत आवको दोस्रो त्रैमासमा १६ लाख ६९ हजार रहेकोमा चालु आवको सोही अवधिमा आईपुग्दा २ करोड ६५ लाख ३० हजार रुपैयाँ पुगेको छ । गत आवको दोस्रो त्रैमासमा दाबी भुक्तानी हुन बाँकी संख्या ५ रहेकोमा अहिले बढेर ६४ पुगेको छ । प्रतिशतको आधारमा हेर्दा सिटिजन पछि रिलायन्स लाइफ इन्स्योरेन्स रहेको छ । इन्स्योरेन्सले बिमीतलाई भुक्तानी गर्न बाँकी रहेको रकम २५७ प्रतिशतले बढेको छ ।
गत आवको दोस्रो त्रैमासमा १० लाख रुपैयाँ बाकी रहेकोमा चालु आवको सोही अवधिमा आउँदा ३५ लाख ७० हजार रुपैयाँ रहेको छ । संख्याको आधारमा हेर्दा गत आवको दोस्रो त्रैमासमा १वटा रहेकोमा चालु आवको सोही अवधिमा आईपुग्दा १३ पुगेको छ । रकमको आधारमा हेर्दा पहिलोमा नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स रहेको छ भने दोस्रोमा मेट लाइफ इन्स्योरेन्स रहेको छ । नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्सको गत आवको दोस्रो त्रैमासमा १ अर्ब २० करोड ८० लाख ४८ हजार रुपैयाँ रहेकोमा चालु आवको सोही अवधिमा यो रकम ७.११ प्रतिशतले बढेर १ अर्ब २९ करोड ४० लाख ५० हजार रुपैयाँ पुगेको छ ।
यस्तै मेट लाइफको गत आवको दोस्रो त्रैमासमा ५४ करोड ५८ लाख ९ हजार रुपैयाँ बाकी रहेकोमा चालु आवको सोही अवधिमा यो ३३ प्रतिशतले बढेर ७२ करोड ९९ लाख १० हजार रुपैयाँ दाबी भुक्तानी हुन बाँकी रहेको छ । संख्यात्मक रुपमा हेर्दा गत आवको दोस्रो त्रैमासमा ३९ रहेकोमा चालु आवको सोही अवधिमा ४४८ वटा पुगेको छ ।
एशियन लाइफ इन्स्योरेन्स, नेशनल लाइफ इन्स्योरेन्स, एलआइसी नेपाल, राष्ट्रिय बीमा संस्थाले गर्नुपर्ने दाबी भुक्तानी बढेको छ । सरकारको स्वामित्व रहेको संस्थानले गत आवको दोस्रो त्रैमासमा १७ करोड ४० लाख ७२ हजार रुपैयाँ बाँकी रहेकोमा चालु आवको सोही अवधिमा २.३३ प्रतिशतले बढेर १७ करोड ८१ लाख ४२ हजार रुपैयाँ पुगेको छ ।
यो अवधिमा गुँरास लाइफ, प्राइम लाइफ, सुर्य लाइफ इन्स्योरेन्सको भने दाबी भुक्तानी गर्न बाँकी रहेको रकम घटेको छ । यता यूनियन लाइफ इन्स्योरेन्सको गत आवको दोस्रो त्रैमासमा भुक्तानी गर्नुपर्ने रकम थिएन चालु आवको दोस्रो त्रैमासमा ३० लाख ३१ हजार रहेको छ । कम्पनीको भुक्तानी गर्न बाँकी रहेको संख्या १६ वटा रहेको छ । यस्तै प्रभु लाइफ इन्स्योरेन्सको चालु आवको दोस्रो त्रैमासमा ११ वटा पोलिसीको ९१ लाख रुपैयाँ रहेको छ । गत आवको सोही अवधिमा यस्तो रकम थिएन ।
कम्पनीहरुले दाबी भुक्तानी गनुपर्ने रकम कोरोनाको कारण ढिला हुँदा बढेको हुनसक्ने जीवन बीमक संघ नेपालका महासचिव पोशक पौडेलले बताउनु भयो । अहिले कोरोनाले गर्दा यो रकम समयमा नै भुक्तानी हुन नसकेको उहाँको तर्क छ । यस्तै महासचिव पौडेलका अनुसार पछिल्लो समयमा जीवन बीमा कम्पनीहरुको व्यवसाय बढेसँगै दाबी भुक्तानी हुन बाँकी रहेका रकम पनि बढेका हो ।
‘नयाँ दाबी बढदै जान्छ, भोलुम बढदै जाँदा, म्याचुरिटी भुक्तानी पनि बढेको हो’ उहाँले भन्नुभयो ‘अहिले वैदेशिक रोजगारीमा जानु भएका नेपालीहरुको पनि कार्यरत देशमा निधन भएको छ, उहाँहरुको पनि निवेदन आउन बाँकी छ, यसले गर्दा बढेको हो ।’ तर कम्पनीहरुले भुक्तानी हुन बाँकी रहेको रकमलाई कम गर्दै जानुपर्ने उहाँको भनाइ छ ।
वि.सं.२०७७ फागुन ७ शुक्रवार १३:०८ मा प्रकाशित
