back
NMB ad

भारतले सचिव नियुक्त नगर्दा पञ्चेश्वरको डीपीआर अलपत्र, विज्ञ समूहको म्याद सकियो

Kumari bank ad

काठमाडौं । नेपालका विभिन्न आयोजनाहरुमा भारतिय लापरवाही सामान्य भईसकेको छ । आयोजना सम्झौता गर्ने र समयमा काम नगर्ने भारतिय प्रवृत्ति पञ्चेश्वर परियोजनामा पनी देखिएको छ । भारतले कर्मचारी नियुक्त गर्न ढिलाई गर्दा पञ्चेश्वरको डिपिआर विवादका बिच अलपत्र परेको छ । गत जुलाईमा डीपीआर विवाद सुल्झाउन दुवै मुलुकका विज्ञहरुको एक टोली गठन भएको थियो ।
नेपालबाट जल तथा ऊर्जा आयोगका सचिवले नेतृत्व गरेका थिए भने भारतबाट केन्द्रीय जल आयोगका सचिवको नेतृत्व थियो । नोभेम्बरसम्ममा सबै विवाद सक्नेगरी गठित टोलीको म्याद समाप्त भयो । तर, विवाद जस्ताको तस्तै छन् ।
२९ माघ ०५२ मा नेपाल र भारतबीच भएको महाकाली सन्धिमा ६ महिनाभित्रै पञ्चेश्वर बहुउद्देश्यीय परियोजनाको डीपीआर टुंगो लगाउने उल्लेख थियो । २२ वर्ष बित्दा पनि त्यसको टुंगो लाग्न सकेको छैन ।
भारतीय परामर्शदाता वाकपोसले रिपोर्ट बुझाएको डेढ वर्ष बितिसक्दा पनि डीपीआर पारित हुन सकेको छैन । न त यसका विवाद नै समाधान हुन सकेका छन् ।

महाकाली सन्धि भएको १९ वर्षपछि साउन ०७१ मा भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी नेपाल आउँदा यसको कार्यादेश पारित भएको थियो ।
उक्त टोलीले अहिलेसम्म चार वटा बैठक बसेर डीपीआरसम्बन्धी विवाद हल गर्नुपर्ने थियो । २१–२३ अगस्टमा दुवै मुलुकका विज्ञहरुको टोली नेपालमा भेला भएर पहिलो बैठक गरे ।

त्यसपछि दोस्रो बैठक ५–६ सेप्टेम्बरमा बस्यो । त्यसयता बैठक बस्न नसकेको पञ्चेश्वर बहुउद्देश्यीय आयोजनाका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत महेन्द्रमान गुरुङ बताउँछन् ।
‘विज्ञ टोलीको म्याद सकिए पनि त्यसलाई थप्न मिल्छ, बैठक राख्नका लागि आवश्यक पहल गरिरहेका छौं,’ गुरुङ भन्छन् । प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाको भारत भ्रमणका क्रममा पञ्चेश्वरको डीपीआर एक महिनाभित्र तयार गर्ने सहमति भएको थियो ।
थप बैठक नै बस्न नसक्नुको कारण हो, भारतीय केन्द्रीय जल आयोगका सचिव नरेन्द्र कुमारको अवकाश । उनको स्थान डेढ महिना बितिसक्दा पनि रिक्त छ ।

नेपालको जल तथा ऊर्जा आयोगमा पनि यसबीचमा सचिव फेरबदल नभएका होइनन् । तर, मधुसुदन अधिकारीको पुनर्निर्माण प्राधिकरणमा सरुवा भएसँगै रमेश सिंह सचिव बनेका छन् । सोही कारण नेपाली पक्षको टोली नेताको अभाव छैन ।
कुल ६ हजार चार सय ८० मेगावाटको पञ्चेश्वर बहुउद्देश्यीय परियोजनामा भारतले आफूलाई फाइदा हुने गरी पानीको बाँडफाँट गर्ने प्रस्ताव अगाडि सारेको छ । र, २२ प्रतिशत पानी मात्र नेपालले पाउने प्रस्ताव गरेको छ । वापकोसले तयार पारेको डीपीआर मस्यौदाअनुसार ७८ प्रतिशत पानी भारतले र बाँकी मात्रै नेपालले पाउनेछ । समस्याको चुरो पनि यही हो ।

गत सेप्टेम्बरमा बसेको बैठकमा महाकाली नदीको तीन प्रतिशत पानी अन्य प्रयोजनमा लगाउन नेपाल तयार भएको थियो । भारतले पाँच प्रतिशत पानी अन्य प्रयोजनमा लगाउनुपर्ने अडान राख्दै आएको थियो । भारतलाई तल्लो शारदाका लागि कर्णालीको पानी नदिने अडान भने नेपालले छाडेको छैन ।

साथै, उक्त बैठकले परियोजनाको कुल लागतको ३७ दशमलव पाँच प्रतिशत नेपाल र ६२ दशमलव पाँच प्रतिशत भारतले लगानी गर्नुपर्ने निष्कर्ष निकालेको थियो । पञ्चेश्वरबाट ६ हजार चार सय ८० मेगावाट विद्युत् उत्पादन गरिने र त्यसमध्ये नेपालले आधा पाउने सहमति छ ।

शुरुमा सन् १९७१ को आयोजना प्रतिवेदनमा पञ्चेश्वर एक हजार मेगावाट क्षमताको देखिएको थियो । तर, पछि सन् १९९१ मा यस आयोजनाको बाँध तीन सय १५ मिटरको बनाउँदा कुल उत्पादन ६ हजार चार सय ८० मेगावाट हुने देखिएको थियो । पाँच खर्ब लागत अनुमान गरिएको उक्त आयोजना १२ वर्षभित्र सम्पन्न गर्न सकिने छ ।

वि.सं.२०७४ पुस ६ बिहीवार ११:२१ मा प्रकाशित

You can share this post!

आईपीओ निष्काशन गर्दै सिद्धि हाइड्रो, बिक्री प्रबन्धकमा सिटिजन्स क्यापिटल

आईपीओ निष्काशन गर्दै सिद्धि हाइड्रो, बिक्री प्रबन्धकमा सिटिजन्स क्यापिटल

वि.सं.२०८० चैत १५ बिहीवार १६:२५

काठमाडौं । सिद्धि हाइड्रो कम्पनी लिमिटेडले आईपीओ निष्काशन गर्ने भएको...

राष्ट्रियसभाका उपाध्यक्ष अर्यालको राजीनामा   

राष्ट्रियसभाका उपाध्यक्ष अर्यालको राजीनामा   

वि.सं.२०८० चैत १५ बिहीवार १६:१७

काठमाडौँ, १५ चैत : राष्ट्रियसभाका उपाध्यक्ष उर्मिला अर्यालले पदबाट राजीनामा...

हिमालमा हेलिकप्टरले बचाउँदै पर्यटकको ज्यान   

हिमालमा हेलिकप्टरले बचाउँदै पर्यटकको ज्यान   

वि.सं.२०८० चैत १५ बिहीवार १६:००

सुवास दर्नाल सल्लेरी (सोलुखुम्बु), १५ चैत : गत आइतबार सगरमाथा...

नेप्सेमा एक कम्पनीको मूल्य समायोजन

नेप्सेमा एक कम्पनीको मूल्य समायोजन

वि.सं.२०८० चैत १५ बिहीवार १५:५४

काठमाडौं । नेपाल स्टक एक्सचेञ्ज (नेप्से)ले बिहीबार एक कम्पनीको मूल्य...

जिहो–नयाँ वर्ष २०८१, ‘वि स्मार्ट राइड स्मार्ट अफर’ सार्वजनिक

जिहो–नयाँ वर्ष २०८१, ‘वि स्मार्ट राइड स्मार्ट अफर’ सार्वजनिक

वि.सं.२०८० चैत १५ बिहीवार १५:४८

काठमाडौं । CFMOTO र  ZEEHO   ब्राण्डको नेपालका लागि आधिकारीक वितरक...

दुई कम्पनीको सेयरमा नकरात्मक सर्किट, प्रतिकित्ता कुनको कति घट्यो ?

दुई कम्पनीको सेयरमा नकरात्मक सर्किट, प्रतिकित्ता कुनको कति घट्यो ?

वि.सं.२०८० चैत १५ बिहीवार १५:२४

काठमाडौं । साताको अन्तिम कारोबार दिन सेयर बजारमा सुधार आएको...