काठमाडौं । सरकारले खसीबोकाको आयातमा रोक लगाएसँगै बजारमा मूल्य अकासिएको छ । पशु बधशाला तथा मासु जाँच ऐनलाई कडाइका साथ कार्यान्वयन गरी मापदण्ड नपुगेका खसीबोकाको आयात बन्द गरेपछि त्यसको प्रत्यक्ष असर स्थानीय बजारमा पर्न गएको हो ।
आयातमा रोक लगाएसँगै पछिल्लो एक महिनामा जिउँदो खसीको मूल्य प्रतिकिलो २ सय रुपैयाँ बढेको छ । प्रतिकेजी ५ सय रुपैयाँ रहेको जिउँदो खसीको मूल्य बढेर ७ सय रुपैयाँसम्म पुगेको छ ।
स्वदेशमा पर्याप्त खसीबोका नपाउँदा आयात नियन्त्रणले बजारमा अस्वाभाविक रूपमा मूल्य बढेको छ र यसको असर आम उपभोक्तामा पर्न गएको छ । हालको ऐनको व्यवस्थाअनुसार छालासहितको पशु बेच्न रोक लगाइएको छ ।
यसैगरी, ‘ऐनको दफा १० मा रहेको बध गरिएको पशुको मासु जाँच गर्दा त्यस्तो मासुमा केही खराबी वा रोग भएको पाइएमा त्यस्तो मासु आंशीक वा पूर्णरूपमा बिक्री वितरणको लागि निषेध गर्न सक्नेछ,’ भन्ने व्यवस्था कडाइका साथ लागू भएपछि भारतबाट खसीबोका तथा मासु आयात घट्दा नेपालमा मूल्य बढेको हो।
बजारमा अभाव देखाएर व्यवसायीले खसीबोकामा कालोबजारी गर्दा त्यसको प्रत्यक्ष असर उपभोक्तामा पर्न गएको छ ।
खसीबोकाको आयात बन्द गरेपछि बजारमा खसीबोकाको मूल्य अस्वाभाविक रूपमा बृद्धि भएको व्यवसायी दिपक थापाले बताउनुभयो ।
“आयातमा रोक लगाएपछि चोरी तस्करीबाट खसीबोका आयात भइरहेका छन” उहाँले भन्नुभयो, “यसले गर्दा राज्यको करोडौं राजस्व पनि गुमेको छ ।
”आयात बन्द गरेसँगै बजारमा अभाव देखाएर विचौलियाले मनपरी मूल्य निर्धारण गर्दा बजारमा खसीबोकामूल्य बढ्न गएको उहाँको भनाइ छ ।
“सरकार नै मूल्य बढाउनमा प्रोत्साहन गरिरहेको छ, प्रहरी प्रशासनसँग मिलेर गैरकानुनी तरिकाले ल्याएका खसीबोका स्वदेशी भनेर बिक्री भइरहेका छन,” उहाँले भन्नुभयो ।
सरकारले बजार मूल्य निर्धारण नगर्दा व्यवसायीले मनपरी मूल्य निर्धारण गर्दा त्यसको असर आम उपभोक्तामा पर्न गएको छ । आयातमा रोक लगाएपछि व्यवसायीले काटेर प्याक गरेका मासुसमेत भित्र्याउने गरेको उहाँको भनाइ छ ।
अस्वस्थकर खसीबोका आयातमा रोक लगाउनका लागि सरकारले ६ महिनाअघिदेखि भन्सार विन्दुमा क्वारेन्टाइन सर्टिफिकेट अनिवार्य गरेको थियो ।
आयातमा कडाइ गरेपछि व्यवसायीले गैरकानुनी ढंगले खसीबोकाको आयात गरिरहेका छन ।आन्तरिक उत्पादनले माग धान्न नसकेपछि व्यवसायीले स्थानीय माग पूरा गर्न बाहिरबाट खसीबोका आयात गरिहेका छन ।
सरकारले खसीबोका आयात गर्नका लागि भन्सारमा क्वारेन्टाइन सर्टिफिकेट अनिवार्य गरेपछि बजारमा गैरकानुनी ढंगले खसीबोका आयात भइरहेको छ ।
सामान्य अवस्थामा उपत्यकामा दैनिक एक हजार देखि १ हजार दुई सय संख्यामा खसीबोकाको खपत हुने गर्छ ।
अन्य सिजनभन्दा चाडपर्वमा उपत्यकामा खसीबोकाको खपत धेरै हुने गर्छ । दसैंको बेला उपत्यकामा ५० देखि ६० हजार संख्यामा खसीबोकाको खपत हुने गर्छ ।
स्थानीय उत्पादनले माग धान्न नसकेपछि अधिकांश खसीबोका छिमेकी मुलुक भारतबाट आयात हुने गर्छ । यो वर्ष सरकारले आयातमा रोक लगाएपछि दशैमा खसीबोकाको मासु थप महँगिने व्यवसायीले बताएका छन ।
दसैंमा मात्र खसीबोकाका लागि वर्षेनि ६ देखि ८ अर्ब रुपैयाँ बाहिरिने गरेको छ । (कारोवार दैनिकबाट)
२०७६ भदौ ०९ गते प्रकाशित
वि.सं.२०७६ भदौ ९ सोमवार ०८:१६ मा प्रकाशित
